Запрашаем у краязнаўчы цэнтр па красавіцкія часопісы.
 |
«Полымя» № 4, 2021
КРАСАВІК
А красавік вось не спяшаўся,
Ён ветры славіў.
Са снегам дождж перамяшаўся
Ў адзіным сплаве.
А красавік спазняўся дзесьці
З лістком ды кветкай,
хаця праменне стала несці
Цяпло палеткам.
Хаця даўно жадалі травы
Узняцца ройна,
Шаўкамі віцца так яскрава,
Высакамройна.
Ды і пралескі ўжо ўваскрэслі,
Лапочуць міла…
І мне ўвесь свет здаваўся песняй,
Калі любіла…
(Лізавета Палеес, пераклад з рускай Міколы Шабовіча)
«Сапраўднай легендай беларускага айчыннага літаратуразнаўства быў Генадзь Кісялёў. Літаратуразнаўца, гісторык, архівіст, чалавек, які па сутнасці адкрыў для нас усю беларускую літаратуру ХІХ стагоддзя, бо да яго даследванняў практычна не існавала гэтай культурнай эпохі менавіта як цэласнай, паўнавартаснай карціны. На яго рахунку сотні ўзноўленых імёнаў і тэкстаў, рэканструяваных падзей і біяграфій… Але ў першую чаргу, Кісялёў – апавядальнік, чалавек, які расказвае пра мінулае так, што ад гэтых гісторый немагчыма адарвацца» (з артыкула Ганны Кісліцынай «Жанр кверэндаў у кнігах Генадзя Кісялёва»).
«Дзеяслоў» № 111
***
Я быццам бура,
Бо разбурыць усё вакол,
Часам, хочацца.
Я бура, быццам,
Мне выць бы, ды нельга,
Бо трэба трымаць аблічча
Ў асабістых акалічнасцях.
Замест думак – адны выклічнікі
І чорная магія
Белых вершаў
З чырвоных вуснаў.
Няхай пуста бы,
Няхай бы
Лаяла лепей на маялам.
(Настасся Казак)
«Як і кожны грыбнік, Колас мог доўга і з веданнем справы размаўляць пра грыбы, найперш пра баравікі. Аднак падобныя размовы ён вёў толькі з самымі блізкімі людзьмі. І толькі іх запрашаў у лес на сумеснае «ціхае паляванне».
Так, у 1923 годзе Колас паехаў у Слуцк на курсы настаўнікаў, каб чытаць лекцыі па граматыцы і методыцы выкладання беларускай мовы.
Трэба адзначыць, што пісьменнік заўсёды кепска пачуваўся, калі быў вымушаны пакідаць сваю сям’ю і родныя мясціны. нават, калі адсутнічаў тыдзень, ці два.
У Слуцку 40-гадовы Колас таксама сумаваў, што адчувальна па ягоных лістах да жонкі. Ён марыў, як хутка вернецца ў Менск і адразу выправіцца па грыбы з Юрыям, сваім другім сынам» (урывак з эсэ Паўла Абрамовіча «“Баравікі мне часта сняцца…” Якуб Колас на грыбных ростанях»).
«Нёман» № 4, 2021
«Дуэль кончилась раньше, чем анисовая акавита. Хотя драгуны конной литовской хоругви пили её жадно, как сухой гравий выпивает каждую дождинку припознившегося летнего дождя.
Зрители не успели побиться об заклад насчёт победителя, а молодой подхорунжий точным ударом сабля аккуратно уложил своего пышноусого длинноносого соперника на травку – на аптечную ромашку, её настой хорошо помогает от колик, на подорожник, полезный для заживления ран и от кашля, на цикорий с синими цветами, приводящий в порядок желчь... Туда же, на литвинский дёрн, отправилась сабля, выбитая из руки побеждённого, – воткнулась во влажную от тёплых летних дождей белорусскую землю, закачалась, задрожала от позора, отражая бессильным клинком небо и белые тучки...» (Людмила Рублевская, отрывок из романа «Авантюры драгуна Прантиша Вырвича», третьей книги патологии «Авантюры Прантиша Вырвича»).
«Виктора Афанасьевича Козько давно можно называть патриархом белорусской литературы. Такое высокое признание стало бы не столько знаком уважения к возрасту писателя (23 апреля 2020 года прозаику исполнилось восемьдесят лет), сколько справедливой оценкой творческой деятельности одного из последних представителей так называемого поколения «шестидесятников», с именем которого в настоящее время в первую очередь ассоциируется национальное искусство слова не только у отечественного, но и зарубежного читателя. Неудивительно, что за свой вклад в развитие советской, а позже и белорусской литературы, В. Козько неоднократно становится лауреатом различных престижных премий: в 1977 году за книгу «Здравствуй и прощай» премии Ленинского комсомола и премии Литературного конкурса имени Н. Островского, в 1982 году за повесть «Суд у Слабадзе» Государственной премии Беларуси имени Я. Коласа, в 2009 году за книгу «Бунт незапатрабаванага праху» премии «Гліняны Велес», в 2013 году за подборку рассказов «Пра Моцю» премии «Золотой апостраф» журнала «Дзеяслоў», в 2015 году за книгу «Час збіраць косці» Литературной премии Ежи Гедройца» (из статьи Александра Березко «“...Я сам всё помню. И это нелегко”: поэтика исповедальной прозы Виктора Козько»).
2021-04-27